Wbrew temu, co mogłaby sugerować nazwa urządzenia, pompa ciepła nie służy jedynie do ogrzewania budynku i podgrzania wody użytkowej. Jej dodatkową funkcją i zaletą wyróżniającą ją na tle innych urządzeń sanitarno-grzewczych jest możliwość wykorzystania instalacji centralnego ogrzewania do schładzania naszego domu. Prześledźmy proces odwróconego obiegu termodynamicznego.
Działanie pompy ciepła polega na współpracy czterech podstawowych elementów składowych urządzenia. Należą do nich parownik, sprężarka, skraplacz i zawór dławiący. W parowniku zachodzi proces odparowania czynnika termodynamicznego, który podczas tego procesu pobiera ciepło zgromadzone w dolnym źródle. Z uwagi na fakt, że czynnik paruje w bardzo niskiej temperaturze, jest w stanie pozyskać ciepło nawet z dolnego źródła o ujemnej temperaturze. Aby móc je wykorzystać, czynnik trafia na sprężarkę w której dochodzi do sprężania czynnika-temu z kolei towarzyszy znaczny, kilkunastokrotny wzrost jego ciśnienia i temperatury. Czynnik termodynamiczny uzyskuje tym sposobem temperaturę, którą jest w stanie oddać górnemu źródłu ciepła, by to zasiliło instalacje grzewczą. Zjawisko to zachodzi w skraplaczu. Czynnik oddając ciepło skrapla się, obniżając swoją temperaturę, a przechodząc przez zawór dławiający kilkunastokrotnie obniża swoje ciśnienie wskutek czego temperatura spada jeszcze bardziej. Jest to podstawowy proces zachodzący w obiegu termodynamicznym, na podstawie którego pompy ogrzewają nasz budynek. Potrafią one jednak coś, czego nie dokona żaden inny system grzewczy.
Pompa ciepła może odwrócić przebieg procesu termodynamicznego, w wyniku czego skraplacz staje się parownikiem, górne źródło ciepła dolnym źródłem i odwrotnie. Sam parownik przejmuje rolę skraplacza. W praktyce oznacza to, że pompa ciepła jest w stanie obniżyć temperaturę wody zasilającej centralne ogrzewanie budynku do poziomu kilku stopni Celsujsza. Tak schłodzona woda, krążąc w instalacji podłogowej dokonuje procesu ochłodzenia naszego domu. Nasza pompa przejmuje swoistą rolę klimatyzacji, co jest szczególnie ważne w okresie letnim.