Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2010 roku nałożyła na inwestorów jeszcze większe restrykcje w zakresie parametrów, którymi musi odznaczać się budynek jednorodzinny. Mowa tu przede wszystkim o niskim zużyciu energetycznym lub budowie domu zero-energetycznego. W latach 2013-2018 z powodzeniem realizowano program priorytetowy “Efektywne wykorzystanie energii. Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych“, który miał stać się impulsem do szerokich zmian w zakresie jak największego wykorzystania zasobów naturalnych, które ograniczyłyby konieczność sztucznego dogrzewania lub doświetlania domu. Program nie zakładał bezpośredniej wypłaty gotówki w celu jej wypłaty i dobrowolnego wykorzystania, a bezpośrednią współpracę z sektorem bankowym i częściową spłatę zaciągniętego kredytu hipotecznego do budowy domu lub kupna mieszkania w bloku spełniającym wymagania dyrektywy, poprzez wpłatę środków na konto beneficjenta.

Program dofinansowania był systematycznie wdrażany w NFOŚiGW aż do roku 2018, a jego wydatkowanie zostało przewidziane do końca 2022 roku. Budżet programu był rekordowo wysoki i wynosił aż 300 milionów złotych! Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska wychodził na przeciw inwestorom modyfikując założenia programu w zakresie obniżenia wskaźników cieplnych. Dla chcących postawić energooszczędny budynek przyjęto także korzystne rozwiązanie w postaci uproszczenia formalności oraz ich ograniczenia. Jednak w połowie 2016 roku program stopniowo zaczął być wygaszany, a NFOŚiGW nie przewiduje jego wznowienia w najbliższym czasie. Nie oznacza to jednak, że inwestorzy nie mogą skorzystać z innych form pomocy. Sprawdź, jak ograniczyć wydatki na budowę domu i skorzystać z dostępnych dofinansowań dla osób fizycznych.

W ramach programu Polski Ład Bank Gospodarstwa Krajowego może udzielić inwestorom tak zwanej gwarancji bankowej. W praktyce oznacza to zaciągnięcie kredytu hipotecznego bez wymaganego wkładu własnego, który obecnie utrzymuje się na poziomie 10-20 procent wartości nieruchomości. Osoby nieposiadające wymaganej sumy, bez oszczędności do tej pory były uznawane przez bank za osoby bez zdolności kredytowej, a ich wnioski były odrzucane. Gwarancja udzielana przez BGK oznacza, że inwestor nie otrzyma pieniędzy do ręki, będzie też musiał zaciągnąć 100 procentowy kredyt, ale bank nie będzie wymagał od nich udowodnienia posiadania wkładu własnego. Kredyt będzie udzielany zarówno na zakup mieszkania, jak i działki, budowę domu oraz jego wykończenie. Ustawa o kredycie gwarantowanym wejdzie w życie od 27 maja 2022 roku.

W czasie spłaty kredytu gwarantowanego, osoby posiadające dzieci będą mogły skorzystać z jednorazowej spłaty części zaciągniętego zobowiązania. I tak w przypadku rodzin, którym w trakcie spłaty kredytu na budowę domu lub zakup mieszkania urodzi się drugie dziecko, rząd oferuje dopłatę w wysokości 20 tysięcy złotych. Z kolei rodziny wielodzietne, które będą spodziewały się trzeciego oraz kolejnego potomka otrzymają dofinansowanie w postaci 60 tysięcy złotych.

Dom bez formalności to kolejny ważny punkt realizowany w ramach programu partii rządzącej. Od 3 stycznia 2022 roku każdy inwestor, który ma w planach budowę domu do 70 m kwadratowych zabudowy, będzie mógł rozpocząć prace budowlane bez konieczności pozwolenia. Oznacza to brak konieczności prowadzenia dziennika budowy, zatrudniania kierownika i wielomiesięcznego oczekiwania na formalności. Dom na zgłoszenie można wybudować jeśli przeznaczony zostaje na własne cele mieszkalne oraz ma nie więcej niż dwie kondygnacje.

By uzyskać dofinansowanie do budowy domów energooszczędnych wystarczy postawić na sprawdzone rozwiązania dotyczące sposobu ogrzewania budynku. Inwestycja w odnawialne źródła energii w postaci pompy ciepła i fotowoltaiki to nie tylko gwarancja domu bez rachunków oraz pełnej niezależności względem dostawców prądu oraz gazu. Korzystając z odnawialnych źródeł energii możemy otrzymać dofinansowanie i znacznie zmniejszyć koszty samej budowy. Przyjrzyjmy się korzyściom, które płyną z użytkowania pompy ciepła oraz benefitom, które czekają na właścicieli nowych domów w ramach programu “Moje ciepło“.

Uzyskanie dofinansowania na zakup pompy ciepła jest możliwe, jeśli inwestorem jest osoba fizyczna, która nie ukończyła jeszcze budowy domu. Dotacją objęci są właściciele domów jednorodzinnych bez względu na wiek oraz dochody. Celem uruchomienia programu Moje Ciepło był wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w budynkach jednorodzinnych, poprawa jakości powietrza oraz ograniczenie niskiej emisji. Jednak korzyści płynące z użytkowania pompy ciepła nie kończą się tylko na aspektach ekologicznych. Inwestycja w gruntową lub wodną pompę ciepła przynosi oszczędności już na etapie projektowania domu: nie jest konieczna budowa kominów, przyłącza gazowego ani dużej kotłowni. Nie musimy martwić się o przedłużające się formalności z dystrybutorem gazu, ani o rosnące ceny tego surowca. Pompa jest urządzeniem praktycznie bezobsługowym oraz niezawodnym, które wymaga jedynie 30 procent energii elektrycznej pobieranej z sieci, by wytworzyć ciepło i zapewnić właściwe ogrzewanie całego budynku.

Wnioski w programie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej można składać od 29 kwietnia 2022 roku. Beneficjenci muszą jednak pamiętać, że podobnie jak w przypadku innych programów priorytetowych, tak i jeśli chodzi o “Moje ciepło”, najpierw wykonana i udokumentowana musi zostać inwestycja, dopiero potem inwestorzy spełniający kryteria dostaną zwrot środków, który wynieść może aż 21 tysięcy złotych.

Warto pamiętać, że aby starać się o dofinansowanie budowy domu i zyskać dopłatę do pompy ciepła, budynek musi wyróżniać się wskaźnikami efektywności energetycznej. W praktyce oznacza to podwyższony standard energetyczny domu:

• Dla wniosków składanych w 2022 roku wartość wskaźnika rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną (EP) może wynosić maksymalnie 63 kWh
• Dla wniosków składanych w 2023 roku oraz kolejnych latach współczynnik musi utrzymywać się na poziomie 55 kWh

Wysokość dotacji w tegorocznej odsłonie programu jest uzależniona od rodzaju i wielkości inwestycji. Jeśli prosument decyduje się na montaż samych paneli fotowoltaicznych może zyskać 4 tysiące złotych do budowy domu lub jego modernizacji. Jeśli zaś zdecyduje się na wersję z magazynem energii lub ładowaniem samochodu elektrycznego dofinansowanie może wynieść do 20.5 tysiąca złotych połowy kosztów kwalifikowanych.

Nie da się ukryć, że większość programów dofinansowania jest skierowana do właścicieli istniejących już domów. Fundusze pochodzą zarówno z NFOŚiGW, dopłaty oferują także wojewódzkie fundusze ochrony środowiska. Inwestorzy mogą skorzystać także z regionalnych i lokalnych programów dofinansowań, mają do dyspozycji Fundusz termomodernizacji i Remontów, programu rozwoju obszarów wiejskich, mają prawo także do skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej przy corocznym rozliczaniu PIT.

Jednym z najbardziej rozpoznawalnych programów, skierowanych do właścicieli budynków starszego typu, wymagających modernizacji jest program Czyste Powietrze, realizowany ze środków wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. Celem przedsięwzięcia jest zdecydowana walka ze smogiem, dlatego w ramach programu inwestor może otrzymać dofinansowanie na wymianę starych i nieefektywnych źródeł ogrzewania: zakup i montaż nowych źródeł ciepła, ale także do termomodernizacji domów jednorodzinnych , w tym wymianę stolarki okiennej oraz docieplenie budynku.

Podobnie jak inne projekty realizowane przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, tak i w przypadku Czystego Powietrza inwestycja musi zostać ukończona, a jej realizacja poświadczona kompletną dokumentacją zawierającą między innymi fakturę za materiały oraz usługę, protokół poświadczający złomowanie kotła węglowego (w przypadku wymiany źródła ogrzewania), czy potwierdzenie finalizacji transakcji. By stać się beneficjentem tego konkretnego programu, należy najpierw złożyć wniosek o dofinansowanie, a na końcowym etapie uzupełnić go wnioskiem o płatność.

Składając wniosek o dofinansowanie z WFOŚiGW, warto mieć na względzie, że wartość naszej inwestycji nie może być mniejsza niż 7 tysięcy złotych. To, jaka będzie wysokość wsparcia finansowego uzależnione jest od dochodu na członka rodziny. I tak, jeśli w gospodarstwie wieloosobowym dochód przypadający na jednego członka rodziny wynosi nie więcej niż 900 zł, a w przypadku gospodarstwa zarządzanego przez jedną osobę 1260 zł można ubiegać się nawet o 90 procentowe pokrycie prac modernizacyjnych. Dla osób z dochodem do 100 tysięcy złotych rocznie podstawowy poziom dofinansowania wyniesie do 30 tysięcy złotych, dla pozostałych do 37 tysięcy.

Jeśli interesują nas dofinansowania do budowy domu energooszczędnego lub modernizacja istniejącego budynku, poza ogólnopolskimi funduszami, warto ubiegać się o dopłaty pochodzące z gmin oraz poszczególnych województw. Należy jednak pamiętać, że o ile programy wojewódzkie wyróżniają się konkretnymi instrumentami finansowymi, o tyle w przypadku programów lokalnych wysokość dofinansowań pochodzących z gmin oraz warunki ich przyznania są zależne od ustaleń władz danego regionu. Tego typu dofinansowania mogą być także uzależnione od rodzaju inwestycji, czasu budowy domu, aż w końcu lokalizacji nieruchomości.

Efektywne wykorzystanie energii z odzyskiem ciepła to nie jedyny sposób by pozyskać dofinansowania do budowy domu. Wojewódzkie oddziały NFOŚiGW uruchomiły kolejną edycję programu Moja Woda, który ma zniwelować skutki suszy w Polsce. Dofinansowanie w projekcie Moja Woda wynosi do 5 tysięcy złotych i ma zostać przeznaczone na budowę przydomowych instalacji, których rolą jest zatrzymywanie wód opadowych i roztopowych. Program finansowany będzie ze środków unijnych.

Choć największe korzyści finansowe związane z budową domu pasywnego wiązały się z wygaszonym już programem NFOŚiGW, warto wiedzieć, że banki przewidują preferencyjne warunki kredytów dla właścicieli eko-domów, o prawie zerowym zużyciu energii. Jeśli myślisz o budowie domu energooszczędnego lub zero-energetycznego, warto zapoznać się z ofertami sektora bankowego. Dofinansowanie do budowy domu w takim przypadku może wiązać się np. z brakiem prowizji za udzielenie kredytu, czy też niską marżą w skali roku. Eko-kredyty obejmują także korzystne warunki w przypadku budowy domu drewnianego.